در پروژه‌های ساختمانی، یکی از اجزای مهم برای حفظ پایداری دیوارهای غیرباربر، اجرای صحیح وال‌پست است. وال‌پست‌ها نقش حیاتی در انتقال بار جانبی، کاهش ترک‌خوردگی دیوار، و افزایش ایمنی سازه در برابر زلزله ایفا می‌کنند. با وجود اهمیت بالای این مقطع فلزی، هنوز هم در بسیاری از کارگاه‌ها اجرای آن به‌درستی صورت نمی‌گیرد و منجر به بروز مشکلات جدی در مراحل بعدی ساخت یا بهره‌برداری می‌شود. در این مقاله از تهران سازان، به‌طور تخصصی و کاربردی، نحوه اجرای اصولی وال پست، نکات اجرایی، اشتباهات رایج، و پاسخ به سوالات متداول را بررسی می‌کنیم.
وال پست چیست و چرا اهمیت دارد؟
وال‌پست (Wall Post) مقطعی فولادی است که برای مهار دیوارهای غیرباربر و کنترل تغییر شکل و جلوگیری از تخریب آن‌ها در اثر بارهای جانبی (مانند باد یا زلزله) به کار می‌رود. این مقطع معمولاً در اطراف پنجره‌ها، درها، یا در طول دیوارهای بلند نصب می‌شود.
وظایف اصلی وال‌پست:
- مهار دیوارهای بلند یا غیرباربر
- افزایش ایمنی سازه در برابر زلزله
- کنترل ترک‌های ناشی از نشست یا بارگذاری ناهمگون
- جلوگیری از انتقال مستقیم نیرو به دیوار
انواع وال پست از نظر شکل مقطع
| نوع پروفیل | مزایا | معایب | کاربرد رایج |
|---|---|---|---|
| نبشی (L) | اقتصادی، آسان برای نصب | مقاومت پایین‌تر نسبت به قوطی | وال‌پست افقی کوتاه |
| ناودانی (U) | تحمل مناسب، قابل دسترس | نصب سخت‌تر از نبشی | وال‌پست قائم |
| قوطی (Box) | مقاومت بالا، اجرای تمیز | قیمت بالا، وزن زیاد | دیوارهای بلند یا حساس |
محل استفاده از وال‌پست
- وال‌پست قائم: در انتهای دیوار و کنار ستون‌ها
- وال‌پست افقی: در محل درز بین دیوار و سقف یا پنجره
- در دیوارهای پیرامونی که بین دو ستون قرار دارند
- دیوارهای داخلی بلندتر از ۳.۵ متر
مراحل اجرای صحیح وال‌پست
۱. آماده‌سازی محل نصب
- بررسی محل دقیق بر اساس نقشه‌های اجرایی
- تعیین موقعیت دقیق با تراز لیزری و متر
- تمیزکاری سطوح تماس
۲. برش و آماده‌سازی مقاطع فلزی
- استفاده از برش سرد برای جلوگیری از تغییر خواص فولاد
- زدودن زنگ‌زدگی یا روغن از مقاطع
۳. نصب و جوشکاری وال‌پست
- اتصال به تیر یا سقف با جوش یا بولت
- جوشکاری در دو سمت در صورت امکان
- اجرای صحیح درز انقطاع بین دیوار و وال‌پست با یونولیت یا اسفنج نسوز
۴. اجرای میلگرد بستر در صورت نیاز
- قرارگیری در فواصل ۴۰ تا ۵۰ سانتی‌متر
- اتصال میلگرد بستر به وال‌پست برای عملکرد یکپارچه
۵. اجرای درز انقطاع
- بین وال‌پست و دیوار باید حداقل ۱.۵ سانتی‌متر فضای خالی وجود داشته باشد
- پر کردن درز با مواد سبک مانند فوم یا یونولیت
نکات مهم در اجرای وال‌پست
- فاصله بین وال‌پست‌ها نباید از ۵ متر تجاوز کند.
- وال‌پست نباید مستقیماً به دیوار چسبیده باشد.
- استفاده از اسپیسر یا شابلون برای حفظ فاصله ضروری است.
- پوشاندن سطح وال‌پست با رابیتس برای اجرای گچ یا ملات الزامی است.
- در وال‌پست قائم، اتصال به کف و سقف باید صلب باشد ولی به دیوار، انعطاف‌پذیر.
- حتماً از جوش ممتد برای اتصال استفاده شود؛ جوش منقطع باعث افت استحکام می‌شود.
جدول الزامات وال‌پست طبق مبحث ششم مقررات ملی
| مؤلفه | الزامات |
|---|---|
| حداقل فاصله نصب | هر ۴ تا ۵ متر در دیوارهای داخلی |
| محل نصب | ابتدا و انتهای دیوار، اطراف بازشوها |
| نوع اتصال به سقف | جوش صلب یا بولت مکانیکی |
| ضخامت حداقل مقطع قوطی | ۲ میلی‌متر |
| پوشش ضدزنگ | رنگ اپوکسی یا ضدزنگ فوری |
| رعایت درز انقطاع | حداقل ۱۵ میلی‌متر |
اشتباهات رایج در اجرای وال‌پست
- اتصال مستقیم به دیوار
باعث انتقال نیرو به دیوار و ترک خوردن آن می‌شود. - نبود درز انقطاع
در صورت زلزله یا انبساط حرارتی، دیوار خرد می‌شود. - استفاده از مقاطع ضعیف
مثلاً استفاده از نبشی نازک به جای قوطی در دیوار بلند. - جوشکاری ناقص یا سرد
جوشکاری با الکترود نامناسب یا جوش منقطع، مقاومت کلی را کاهش می‌دهد. - عدم هم‌راستایی وال‌پست با دیوار
باعث کجی در دیوار یا سختی اجرا در ادامه کار می‌شود. - پوشش ندادن وال‌پست در محل ملات‌ریزی
اگر وال‌پست مستقیماً با گچ تماس بگیرد، منجر به زنگ‌زدگی و جدا شدن گچ خواهد شد.
جمع‌بندی
اجرای صحیح وال‌پست یکی از مهم‌ترین گام‌ها در افزایش دوام و ایمنی دیوارهای غیرباربر است. عدم رعایت فاصله مناسب، استفاده از مقاطع نامناسب، یا اتصال نادرست می‌تواند در آینده هزینه‌های سنگینی بابت ترک‌خوردگی، ریزش دیوار یا بازسازی مجدد بر جای بگذارد. بنابراین لازم است مهندس ناظر، مجری و پیمانکار درک درستی از اصول اجرایی وال‌پست داشته باشند و آن را طبق استانداردهای ملی اجرا کنند.
سوالات متداول
۱. وال‌پست برای چه دیوارهایی اجباری است؟
برای دیوارهای داخلی یا پیرامونی که طول بیشتر از ۵ متر دارند یا دیوارهایی که بین ستون‌ها بدون اتصال به اسکلت قرار دارند.
۲. آیا می‌توان وال‌پست را بعد از اجرای دیوار نصب کرد؟
خیر، بهتر است قبل از دیوارچینی نصب شود یا هم‌زمان با آن تا دیوار به‌درستی مهار شود.
۳. بهترین نوع مقطع برای وال‌پست چیست؟
قوطی فلزی با ضخامت ۲ میلی‌متر به بالا؛ مخصوصاً برای دیوارهای طویل و بلند.
۴. فاصله وال‌پست‌ها در دیوار چقدر باید باشد؟
حداکثر ۴ الی ۵ متر؛ بهتر است طبق نقشه سازه‌ای تعیین شود.
۵. درز انقطاع باید با چه چیزی پر شود؟
یونولیت، فوم پلی‌اتیلن یا اسفنج نسوز، برای جلوگیری از انتقال نیرو و ترک دیوار.
فهرست محتوا
