زنگ‌زدگی میلگرد در بتن یکی از مشکلات ساختاری مهم است که با تضعیف مقاومت میلگرد، به سازه‌ها آسیب جدی وارد می‌کند. این مسئله که به‌طور خاص در سازه‌های بتنی در مناطق مرطوب و محیط‌های خورنده بیشتر رخ می‌دهد، تأثیر مستقیم بر دوام و طول عمر سازه دارد.
منظور از اثر زنگ‌زدگی روی بتن چیست؟
زنگ‌زدگی در بتن یعنی تخریب تدریجی میلگردهایی که به دلیل اکسیداسیون و تماس با رطوبت، آب یا خاک دچار خوردگی شده‌اند. این خوردگی می‌تواند به بتن منتقل شود و باعث کاهش کیفیت و استحکام بتن گردد. چنین شرایطی، مقاومت بتن را کاهش داده و در بلندمدت باعث ایجاد ترک و ترکیدگی در سطح بتن می‌شود.
علل اصلی زنگ‌زدگی میلگرد در بتن
- نفوذ یون‌های کلرید: یکی از عوامل اصلی خوردگی، نفوذ یون‌های کلرید موجود در محیط‌های دریایی به بتن است که باعث زنگ‌زدگی میلگرد می‌شود.
- کربناته شدن بتن: واکنش دی‌اکسید کربن با بتن محیط قلیایی را خنثی کرده و میلگرد را مستعد زنگ‌زدگی می‌کند.
- تخلخل در بتن: چنانچه حباب‌ها یا ترک‌هایی در بتن ایجاد شوند، به یون‌های خورنده و رطوبت اجازه نفوذ می‌دهند.
- بارگذاری‌های مکانیکی: فشردگی و تنش‌های اضافی در بتن می‌تواند باعث ترک‌های ریز شود که این ترک‌ها امکان نفوذ رطوبت را افزایش می‌دهند.
تفاوت خوردگی و زنگ‌زدگی میلگرد
- خوردگی: اشاره به تخریب سطحی میلگرد در اثر عوامل شیمیایی مانند رطوبت و اسیدها دارد که می‌تواند به‌صورت یکنواخت یا غیر یکنواخت رخ دهد.
- زنگ‌زدگی: به لایه‌های اکسیدی بر روی سطح میلگرد اشاره دارد که در نقاط خاصی ایجاد می‌شوند و می‌تواند باعث کاهش زیبایی و استحکام میلگرد شود.
انواع خوردگی میلگرد در بتن
- خوردگی شیاری: در محیط‌های با رطوبت بالا ایجاد می‌شود و در اثر تشکیل آند و کاتد، میلگرد دچار خوردگی می‌شود.
- خوردگی حفره‌ای: خوردگی موضعی و خطرناکی است که به‌صورت سوراخ‌های کوچک در میلگرد دیده می‌شود و تشخیص آن دشوار است.
عوامل مؤثر بر زنگ‌زدگی میلگرد
- رطوبت و اکسیژن: ترک‌های بتن اجازه می‌دهند که رطوبت و اکسیژن به میلگرد نفوذ کند.
- مواد شیمیایی خورنده: مانند کلریدها و سایر مواد شیمیایی موجود در محیط‌های صنعتی که می‌توانند به لایه محافظ میلگرد آسیب وارد کنند.
حد مجاز زنگ‌زدگی میلگرد
بر اساس استانداردهای بین‌المللی، چنانچه زنگ‌زدگی میلگرد بر ابعاد، وزن یا مقاومت آن تأثیر نگذارد، استفاده از آن تا حدی مجاز است. زنگ‌های سبک و سطحی که بر چسبندگی بتن تأثیر نمی‌گذارند، به دلیل خواص چسبندگی حتی می‌توانند به استحکام میلگرد کمک کنند.
روش‌های زنگ‌زدایی میلگرد
- برس سیمی: برای پاک‌سازی سط
- ح میلگرد از لایه‌های زنگ
- واترجت: استفاده از فشار آب برای حذف زنگ‌های سطحی
- سندبلاست: روش قوی‌تر و کارآمدتر برای زنگ‌زدایی میلگرد
- پاک‌کننده‌های شیمیایی: جهت حذف زنگ‌های سطحی و خوردگی
چگونه مانع زنگ‌زدگی میلگرد شویم؟
- نگهداری صحیح میلگرد: نگهداری میلگرد در محیط خشک و عاری از رطوبت
- استفاده از بتن با کیفیت بالا: برای کاهش نفوذپذیری رطوبت به میلگرد
- گالوانیزه کردن میلگرد: به‌عنوان لایه‌ای محافظ در برابر زنگ‌زدگی
- رنگ کردن و روغن‌کاری میلگرد: برای جلوگیری از تماس مستقیم با عوامل خورنده
نشانه‌های بتن زنگ‌زده
- ترک‌ها و پوسته‌پوسته شدن: ترک‌های کوچک و پوسته‌پوسته شدن سطح بتن
- لکه‌های زنگ: نشانه‌ای از خوردگی میلگرد درون بتن
- نشتی در سازه: به دلیل ترک‌ها و خرابی‌های حاصل از زنگ‌زدگی
آیین‌نامه‌های ملی و استانداردهای بین‌المللی
- استانداردهای ملی و بین‌المللی: باید از میلگردهایی با پوشش ضد خوردگی استفاده کرد و میلگردها در شرایط ایده‌آل نگهداری شوند.
- بازرسی و آزمون‌ها: به‌منظور سنجش کیفیت و استحکام میلگردها پیش از استفاده در بتن
- نگهداری و تعمیر سازه‌ها: بازرسی منظم از سازه‌ها و تعویض میلگردهای خورده و زنگ‌زده
روش‌های ترمیم بتن زنگ‌زده
- استفاده از پلیمر اصلاح شده: با تمیز کردن میلگرد و پر کردن مجدد سطح با بتن تازه
- درمان الکتروشیمیایی: مناسب برای سازه‌های دریایی
- تعویض بخش‌های خراب شده: جایگزینی میلگردهای فرسوده و بتن آسیب‌دیده
- آب‌بندی ناحیه بتنی: جلوگیری از نفوذ رطوبت و مواد خورنده به بتن و میلگردها
فهرست محتوا
