خبرگزاري مهر ديروز در گزارشي به بازخواني محدود برخي اتفاقات در محوطه باستاني شوش از تعيين حريم تا ساخت هتل و برخورد بولدوزرها با گورهاي هخامنشي پرداخت. براساس اين گزارش، سال 87در جلسه اي با موضوع شهر تاريخي شوش، كاميار عبدي، يكي از باستان شناسان عنوان كرد كه اين شهر تاريخي آنقدر قابليت دارد و مهم است كه بتوان آن را در فهرست ميراث جهاني يونسكو ثبت كرد. در آن جلسه افرادي مانند محمدحسن طالبيان معاون فعلي ميراث فرهنگي كشور، فاضلي نشلي، وطن دوست، محيط طباطبايي و بقايي رئيس وقت سازمان ميراث فرهنگي هم حضور داشتند و يكي از همين افراد معتقد بود كه اينقدر هم مهم نيست! چون در آن زمان بحث ساخت يك هتل در فاصله چند متري شهر شوش و روي آثار باستاني مطرح بود و اينكه چطور به سرمايه گذار آن كه از دوستان روساي وقت ميراث فرهنگي بود، اجازه داده شود يك هتل چند طبقه بسازد و حريم منظري شوش را بر هم بزند.
كارشناسان و باستان شناسان همان زمان گفتند كه اگر اين هتل ساخته شود ديگر هيچ وقت نبايد به فكر ثبت جهاني شوش بود چون با ساخت اين هتل و تمام زوائد موجود در محوطه شهر شوش ديگر هيچ كس نمي تواند اين شهر را به درستي ببيند چه برسد به گرفتن عكس يادگاري آن هم بدون وجود عوامل مزاحم بصري. يكي از كارشناساني كه در يكي از همين جلسات حضور داشته است به مهر گفت: در آن زمان مدير وقت ابنيه و بافت هاي تاريخي اعلام كرد: اكنون تكنولوژي گرفتن عكس يادگاري اين امكان را مي دهد كه با فتوشاپ عوامل مزاحم را پاك كنيم. بنابراين نبايد خيلي ايرادي به ساخت و سازهاي اطراف شوش گرفت! در همان موقع من فقط توانستم بگويم پس اگر اينطور است شما با فتوشاپ در كنار محوطه تاريخي شوش، يك درياچه زيبا و چند درخت هم اضافه كنيد تا مردم نگويند شوش در يك منطقه بي آب و علف قرار دارد!
در اين ميان بحث تعيين حريم شوش نيز مطرح شد و از بين 3باستان شناسي كه برنامه پاكسازي و آماده سازي شوش را تهيه كرده بودند، محمدتقي عطايي انتخاب شد تا حريم شوش را بررسي كند. پيش از اين مهدي رهبر از باستان شناساني كه مدت زيادي در مورد شوش مطالعه كرده بود، در سال هاي جنگ تحميلي و در شرايط اسفبار بمباران آن زمان، اين محوطه تاريخي را به صورت اضطراري تعيين حريم كرد آن هم به ميزان 400هكتار و حتي آن زمان بر اين نكته تأكيد كرد كه اين حريم اضطراري تعيين شده و بايد در فرصت مناسب ديگري دوباره بازنگري شود.
مسئولان ميراث فرهنگي آن زمان با علم بر اين موضوع، عطايي را مأمور بازنگري كردند. بررسي هاي عطايي و 54گمانه زني وي منجر به اين شد كه لازم است محوطه اي 1200هكتاري براي شوش تعيين شود؛ چرا كه به اعتقاد وي حتي گورستان، شهر صنعتي و پمپ بنزيني كه در آن محدوده ايجاد شده بود نيز جزو محوطه شوش است.
عطايي در شهر صنعتي محدوده شوش گمانه زني انجام داده و اعلام كرده بود كه در اين محوطه، آثار تاريخي وجود دارد اما مسئولان شهري انكار كردند و درست در زماني كه با لودر قصد ايجاد يك چاه را در اين محوطه داشتند، به تعداد زيادي قبر هخامنشي برخورد كردند. شهرداري هم بلافاصله آن محدوده را با خاك پر كرد غافل از اينكه حتي اكنون نيز باستان شناسان عكس اين گودبرداري و آثار كشف شده اش را در اختيار دارند و مي توانند اين موضوع را ثابت كنند!
درهرحال بررسي هاي عطايي نشان داد كه ممكن است در تمام اين محوطه آثار تاريخي وجود داشته باشد به همين علت نقشه 1200هكتاري آن را مطرح كرد و همه مسئولان آن زمان به جز صادق محمدي، رئيس وقت اداره ميراث فرهنگي استان خوزستان روي اين بررسي صحه گذاشتند و در نهايت مخالفت او باعث شد كه حريم 1200هكتاري تعيين شده به امضا و تأييد نهايي نرسد.
اجراي برنامه 4 ساله
مسئولان ميراث فرهنگي و اداره كل ميراث خوزستان برنامه 4ساله اي را كه كاميار عبدي، محمد تقي عطايي و شهرام زارع از باستان شناسان كشور درباره ساماندهي و پاكسازي محوطه شهر تاريخي شوش و آماده سازي آن براي ثبت جهاني نوشته بودند اجرا كردند. در برنامه اي كه عبدي، عطايي و زارع نوشته بودند قرار شد زباله هاي محوطه نيز پاكسازي شود چون در آن زمان مردم و حتي مسئولان شهر شوش، در اين محوطه تاريخي نخاله هاي ساختماني شان را مي ريختند و آنجا را به زباله داني تبديل كرده بودند.
منبع: همشهری آنلاین
