زیگورات چغازنیبل نیایشگاهی باستانی است که در زمان ایلامی ها (عیلامیها) و در حدود ۱۲۵۰ پیش از میلاد ساخته شده است. چغازنبیل بخش بهجا مانده از شهر دوراونتاش بوده و در نزدیکی شهر شوش در استان خوزستان قرار دارد. این سازه در ۱۹۷۹ اولین اثر تاریخی از ایران بود که در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت و جامعه بینالمللی برای آن ارزش استثنائی و جهانی قائل است.
خاورشناسان چغازنبیل را نخستین ساختمان مذهبی ایران میدانند.
مکان جغرافیایی زیگورات چغازنبیل در ۴۵ کیلومتری جنوب شوش و ۳۵ کیلومتری غرب شهر شوشتر، در نزدیکی منطقه باستانی هفتتپه است. دسترسی به این اثر باستانی از جادهای انحرافی در جاده شوش به اهواز و همچنین از جاده شوشتر به هفت تپه (جاده کشت و صنعت کارون) مقدور است.
«چغازنبیل» که نام باستانی این بناست، واژهای محلی و مرکب از دو واژه «چُغا» (در زبان لری به معنی «تپه») و زنبیل (به معنی «سبد») می باشد که اشارهای است به مکان معبد که تپه بوده و آن را به زنبیل واژگون تشبیه میکردند. این مکان نزد باستانشناسان به «دور-اونتَش» معروف است که به معنای «دژِ اونتش» می باشد.
این نیایشگاه توسط اونتاش ناپیریش (حدود ۱۲۵۰ پ. م.)، پادشاه بزرگ ایلام باستان، و برای ستایش ایزد اینشوشیناک، الهه نگهبان شوش (شهر باستانی)، ساخته شده بود و در حمله سپاه خونریز آشور بانیپال به همراه تمدن ایلامی ویران گردید. در سال ۱۸۹۰ میلادی زمینشناس سرشناس ژاک دو مورگان گزارش می دهد که در ناحیه چغازنبیل معادن نفت وجود دارد. گویا شرکت نفت ایران در پی همین گزارش بود که پایهگذاری شد. پس از گذشت پنجاه سال مهندسانی که سرگرم فعالیتهای نفتی در چغازنبیل بودند آجری را یافتند که روی آن نوشتههایی وجود داشته است. آجر برای باستانشناسانی که در شوش کاوش می کردند فرستاده شد و منجر به کاوشهایی در چغازنبیل شد که به کشف معبد چغازنبیل و آثار مهم دیگری انجامید.طی سدههای متمادی این بنا در زیر خاک به شکل زنبیلی واژگون مدفون بود تا اینکه به دست رومن گیرشمن فرانسوی در زمان پهلوی دوم از آن خاکبرداری گردید. گرچه خاکبرداری از این بنای محدب متقارن واقع شده در دل دشت صاف موجب تکمیل دانش دنیا نسبت به پیشینه باستانی ایرانیان گردید، اما پس از گذشت حدود ۵۰ سال از این کشف، دست عوامل فرساینده طبیعی و بی دفاع گذاشتن این بنا در برابر آنها، آسیبهای فراوانی را به این بنای خشتی – گلی وارد کرده و خصوصاً باقی مانده طبقات بالایی دچار فرسایش شدید شده است.
ارتفاع این بنا در گذشته ۵۲ متر در ۵ طبقه بوده است اما امروزه ارتفاع آن ۲۵ متر بوده و تنها ۲ طبقه و نیم از آن باقی است. زیر بنای چغازنبیل یک مربع ۱۰۵ متر در ۱۰۵ متر بوده است که تقریبا دو برابر یک زمین فوتبال می باشد.